บทความSB 304 ชีวิตสมณะ : ฌาน 4

ฌาน  ฌาน คุณผู้อ่านอาจเคยนั่งหลับหรือนั่งเหม่อใจลอยไม่รับรู้อะไรในบางขณะแล้วถูกล้อว่า เข้าฌาน นั่นเป็นความหมายโดยปริยาย พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ ศ ๒๕๔๒ ระบุว่า ฌาน คำสืบทอด แก้ไข · → เขมร: ឈាន · → ลาว: ຊານ · → พม่า: ဈာန် · → คำเมือง: ᨫᩣ᩠ᨶ · → ไทใหญ่: သၢၼ်ႇ · → ไทย: ฌาน

กัมมัฏฐาน ๔๐ นั้น พวกที่เป นอารมณ ของฌาน ได แก กสิณ ๑๐ อสุภ ๑๐ อรูปฌาน ๔ รวมเป น ๒๔ ส วนพวกที่เป นอารมณ ของสมาธิ ได แก อนุสสติ ๑๐ อัปปมัญญา ๔ อาหาเรปฏิกูล ๑  ฌาน และ กาย นี้ เรียก ว่า ตติย ฌาน รวมใจ ทุก กาย ให้ อยู่ ณ ที่ ศูนย์กลาง แล้ว ใจ ของ ธรรมกาย ก็ เพ่ง ไป ที่ ใจ ของ ธรรมกาย ก็ เพ่ง ลง ไป กาย พระ อรหัต องค์

ฌาน กับ ญาณ แตกต่างกันอย่างไร? วิสัชนาธรรมครั้งที่ ๕๕ พระอาจารย์สุชาติ อภิชาโต  คำว่า สมาบัติ แปลว่า สมบัติของผู้ได้ฌาน ซึ่งหมายถึง ท่านผู้ได้ปฐมฌาน ทุติยฌาน ตติยฌาน จตุตถฌาน การได้ฌานอย่างนี้เขาเรียกว่า สมาบัติ คือสมบัติของผู้ได้ฌาน